ویتامین D در باروری

بیش از 40 درصد از زنانی که در سن باروری هستند، ویتامین D کافی دریافت نمی کنند.

یک همه گیری کمبود ویتامین D در طی یک دهه گذشته در بین همه گروه های نژادی در ایالات متحده آمریکا ظاهر شده است. در حقیقت شیوع کمبود ویتامین D از سال 1994 تا 2004 دو برابر شده است.

مهمترین نقش ویتامین D در بدن انسان سالم نگه داشتن و تقویت استخوان ها از راه کمک به جذب کلسیم در بدن است. با این حال تحقیقات اخیر نشان داده اند که کمبود ویتامین D ازمسیرهای دیگری در سلامت کلی ما اثرات سوء خود را بر جای می گذارد، از جمله نقش کمبود ویتامین D در بیماری های مزمنی مانند دیابت، چاقی، بیماری خود ایمنی، بیماری های قلبی عروقی و سرطان. تحقیقات همچنین وجود ارتباط میان کمبود ویتامین D با ریسک بالاتر مرگ و میر کلی، نیز ریسک بالاتر مرگ و میر ناشی از سرطان را نشان داده اند. ویتامین D فقط بر سلولهایی که در استخوان زندگی می کنند تأثیر نمی گذارد، بلکه اکنون متوجه شده ایم که این ویتامین قادر است بر بسیاری از انواع سلول های موجود در اندام های مختلف بدن تأثیر بگذارد. نحوه القای اثرات این ویتامین از طریق "روشن / خاموش" کردن ژن ها در سلول هدف است. به عبارت دیگر ویتامین D بر نحوه عملکرد سلول تأثیر می گذارد و می تواند رشد یا مرگ آن سلول را کنترل کند.

اخیراً مطالعات بسیاری بر رابطه میان سطوح ویتامین D با سرطان متمرکز شده اند.

سطوح پایین ویتامین D با افزایش 30 تا 50 درصدی خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ، سرطان پروستات و سرطان پستان همراه است. در واقع نقش های تازه کشف شده ویتامین D در بدن انسان که شامل نقش آن در ایمنی بدن و توانایی روشن/خاموش کردن برخی ژن های خاص است، توضیحی منطقی در خصوص چگونگی دخالت ویتامین D در بالا بردن خطر ابتلا به سرطان و مرگ و میر ارائه می دهد. علیرغم اینکه این مطالعات ارتباط میان سطوح پایین ویتامین D و خطر ابتلا به سرطان را نشان داده اند، با این حال آنها ثابت نکرده اند که مقادیر کم ویتامین D باعث این سرطان ها می شود و هنوز هیچ مطالعه ای صورت نگرفته است که نشان دهنده فواید واضح مصرف ویتامین D باشد.

اهمیت ویتامین D در بحث تولید مثل، در آغاز طی آزمایشات صورت گرفته روی موش ها نشان داده شد. موشهایی که یا کمبود ویتامین D دارند یا فاقد گیرنده ویتامین D هستند، ممکن است دچار نقص در شکل گیری کامل رحم شوند و یا نتوانند تخمکهای بالغ طبیعی را تشکیل دهند و در نتیجه نابارور شوند. حتی اگر این موشها حامله شوند، ممکن است رشد جنین آنها دچار اختلال شود. تجویز مکمل ویتامین D – اما نه تجویز کلسیم به تنهایی - تولید مثل این موشها را طبیعی می سازد، اتفاقی که نشان می دهد نقش ویتامین D در تولید مثل جنس ماده ربطی به نقش آن در جذب کلسیم ندارد.

در انسان گیرنده ویتامین D در بسیاری از اندام های زنانه از جمله تخمدان، رحم و جفت وجود دارد.

شکل فعال ویتامینD  (کلسیتریول) نقشهای متعددی در تولید مثل زنان دارد. کلسیتریول در حالت متصل  به گیرنده خود قادر به کنترل ژنهای دخیل در ساخت استروژن است. شکنج های پوشش رحم در زمان ورود جنین به داخل حفره رحم و در پاسخ به ورود جنین - اندکی قبل از لانه گزینی - کلسیتریول تولید می کنند. کلسیتریول چندین ژن درگیر در لانه گزینی جنین را کنترل می کند. پس از آنکه زن باردارشد، رحم و جفت به ساخت کلسیتریول ادامه می دهند، امری که به سازماندهی سلولهای ایمنی در رحم کمک می کند تا با عفونت ها بدون آسیب رساندن به بارداری مقابله شود. کمبود ویتامین D با برخی از عوارض حاملگی مانند فشار خون بالای حاملگی و دیابت مرتبط است.

از زنانی که قصد انجام لقاح آزمایشگاهی (IVF) دارند، می توان دانسته های ارزشمندی در رابطه با نقش ویتامین D کسب نمود چرا که تک تک جنبه های تولید مثل - از رشد تخمک گرفته تا لانه گزینی جنین – را می توان در آنها بررسی کرد. جدیدا مطالعه ای نشان داد خانمهایی که سطوح ویتامین D بالاتری دارند در مقایسه با خانمهایی که سطوح ویتامین D پایین تری دارند، احتمال باردار شدنشان از راه IVF به طور قابل توجهی بیشتر است. همین مطالعه در یک مرکز باروری دیگر تکرار شد و نشان داد که نرخ بارداری افراد غنی از ویتامین D چهار برابر بیشتر از نرخ بارداری زنان دارای کمبود ویتامین D بود. در یک مطالعه دیگر گیرندگان تخمک های اهدایی مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که سطوح ویتامین D در گیرندگان با بارداری بالینی در ارتباط است که تأکیدی بود بر این مطلب که نقش اساسی ویتامین D در بارداری احتمالا از رحم اعمال می گردد. اگرچه برای اثبات این مدعا تحقیقات بیشتری لازم است، با این حال به نظر می رسد که سطوح بالای ویتامین D با موفقیت IVF همراه است و مهمترین نقش آن در تولید مثل احتمالا از طریق لایه رحم اعمال می شود. هنوز هیچ مطالعه ای صورت نگرفته است که آیا دادن ویتامین D نتایج IVF را بهبود می بخشد یا خیر، با این وجود داده هایی که در در حال حاضر موجود است حاکی از آن است که شاید بتوان برای مکمل های ویتامین D نقش مفیدی در بهبود باروری طبیعی فرد هم در جمعیت بارور و هم جمعیت نابارور قائل شد.

این تحقیق که می گوید کمبود ویتامین D نه تنها در باروری بلکه در سلامت کلی نقش دارد، قانع کننده بوده و توسط فرضیه فیزیولوژیکی صدا نیز پشتیبانی می شود. با این وجود قبل از آنکه تغییرات عمده درمانی با استفاده از ویتامین D اعمال گردد، لازم است برای ارزیابی فواید سلامتی ناشی از مصرف مکمل ویتامین D - به منظور اشباع نمودن سطوح این ویتامین در بدن - تحقیقات بیشتری انجام شود. در هر حال این موضوع سوژه یکسری تحقیق جدید هیجان انگیز است که می تواند منجر به ایجاد یک رویکرد ساده و ارزان برای بهبود سلامتی شود. بیماران باید صرف نظر از مزایای احتمالی ویتامین D در باروری، و بخاطر مزایای ویتامین D در سلامت کلی فرد از جمله سلامت استخوان، سلامت بارداری و کاهش خطر ابتلا به بیماری های مزمن،  در رابطه با مصرف مکمل مناسب ویتامین D مشاوره شوند.